Historisch besef: hoogte- en dieptepunten

1925 – 1945: Hoogte- en dieptepunten

Bekerfinale

Na het kampioenschap van de Tweede Klasse in 1917 volgde in het seizoen 1927-1928 het volgende hoogtepunt. Deze keer niet in de competitie, maar in de beker. De eerste ronde mocht P.E.C. nog overslaan, maar in de tweede ronde stond een uitwedstrijd tegen Theothorne op het programma. Deze wedstrijd werd in Dieren met 2-7 gewonnen. Achtereenvolgens werden ook Geel-Zwart, GVAV, Be Quick en Enschede Boys verslagen. Soms met indrukwekkende cijfers, waardoor het doelsaldo van vijfentwintig voor en zes tegen er niet om liegt. In de halve finale wacht de Rotterdamse club CVV. De wedstrijd werd gespeeld op neutraal terrein, Monnikenhuize te Arnhem. Ook de Rotterdammers werden met 5-1 van de mat geveegd en ondertussen was P.E.C. de sensatie van het bekerseizoen.

De tegenstander in de finale was RCH uit Haarlem. Op 17 juni 1928 werd deze alles bepalende wedstrijd gespeeld in Hilversum. In totaal reisden er zo’n 400 toeschouwers af naar het Gemeentelijk Sportpark. Een fel begin van de Zwolse tweedeklasser leverde wel kansen op, maar geen goals. Het uiterst effectieve RCH nam daarom de leiding. Een hoekschop werd door de Zwolse defensie niet goed verwerkt. Van de Bend raakte de bal volledig verkeerd, waardoor hij zijn eigen doelman verschalkte. 

In de tweede helft waren het wederom de Zwollenaren die de aanval zochten. RCH-doelman Kos behoedde de Haarlemmers echter voor een achterstand. Het moment dat doelman De Bont een bal van Hanze in eigen doel werkte was het breekpunt. P.E.C. scoorde weliswaar twee keer, maar deed dat in het verkeerde doel waardoor de bekerfinale met 2-0 verloren ging.

Eerste Klasse  

'Eeuwige tweede', een titel die de meeste krantenschrijvers gebruikten voor P.E.C.. Toch kwam daar één seizoen na de sensationele bekerwedstrijden verandering in. De club werd kampioen van de Tweede Klasse en mocht, net zoals in 1917, spelen om promotie naar de Eerste Klasse. Een dubbele promotiecompetitie met N.E.C. en Enschedese Boys moest de uitslag brengen. Na afloop van deze competitie eindigden alle drie de clubs op evenveel punten, met een nieuwe halve competitie op neutraal terrein tot gevolg. Deze competitie was een prooi voor P.E.C. en beide wedstrijden werden winnend afgesloten.

Zwaarste jaar

Na twee jaar in de Eerste Klasse te hebben gespeeld, waarbij zelfs de beslissingswedstrijd om het kampioenschap nipt van Go Ahead werd verloren, werd P.E.C. hard getroffen. De Nederlandse Spoorwegen ging de centrale werkplaats in Zwolle opruimen. Honderden Zwollenaren, waaronder veel leden van P.E.C., werden overgeplaatst. Het verlies van eminente bestuurders en goede voetballers leidde tot degradatie naar de Tweede Klasse. 

Waar veel mensen de mening uitten dat het afgelopen was met P.E.C., kwam de club juist terug. Op 22 juni 1941, de dag dat Rusland werd overvallen door Duitsland, speelde P.E.C. de beslissingswedstrijd voor wederom promotie naar de Eerste Klasse. Op neutraal terrein, Sportpark Kerschoten te Apeldoorn, was Vitesse de tegenstander. Het door Duitsers verboden volkslied klonk uit duizenden kelen en het enthousiasme spatte ervan af. De wedstrijd werd uiteindelijk met 2-1 gewonnen en promotie was een feit!

Tweede Wereldoorlog

,,Wat er nadien door de bezetter tegen ons uitgespookt werd, kon niets afdoen aan de glans van dit hoogtepunt”. Zo omschreef een P.E.C.-lid, vijf jaar na afloop van de oorlog, de promotie. Toch zal dit ongetwijfeld anders hebben gelegen.

Waar zo ongeveer alle clubs volledig collaboreerden met de Duitsers en hun Joodse leden royeerden, hield P.E.C. met verzet de poot stijf. Twee meisjes wilden zich aanmelden als atletes bij de club. Wim Peters, die hen voor een bezoek bij hem thuis had uitgenodigd, had al snel door uit welk hout zij gesneden waren. De twee NSB-meisjes werden afgewezen als lid, waardoor de Zwolse club op initiatief van de Sicherheits Dienst werd ontbonden. De enige andere Nederlandse club die ook zulk verzet liet zien, was Unitas uit Gorinchem. Van beide clubs vertrok een prominent lid naar een concentratiekamp. De Zwolse clubsecretaris Wim Peters werd naar Kamp Vught gestuurd en Huub Sterkenburg van Unitas moest naar een buitenlands kamp vertrekken. Laatstgenoemde vond hier ook de dood.

Uiteindelijk zouden acht P.E.C.-spelers door de oorlog om het leven komen. Opdat zij nooit vergeten mogen worden: G. de Groot, N.M. Koper, C. Masseus, M. Veterman, J. Veterman, E. Veterman, M. Veterman en H. Zilverberg.

Wetenswaardigheden

Opstelling bekerfinale

De elf namen die aan de aftrap stonden tijdens de bekerfinale van 1928 waren als volgt:

Jos de Bont, Barend de Groot, Eef Admiraal, Zweers Evers, Lourens v.d. Bend, Jan v.d. Gronde, Wim de Buren, Huub Palland, Jan Manni, Jaap Albrecht en Philip de Bruyn.

Eerste international

Op 15-jarige leeftijd speelde Lulof Heetjans in 1931 zijn eerste wedstrijd voor P.E.C.. In 1937, dan 20 jaar oud, werd hij opgeroepen door de Engelse bondscoach Bob Glendenning, om mee te spelen in en tegen het onrustige Duitsland van de jaren dertig. Eind januari is het Rheinstadion in Düsseldorf het strijdtoneel, op de tribunes zitten 60.000 toeschouwers. In een zogenaamde 2-3-5 opstelling speelde Heetjans als linksbinnen. Het duel, waarbij Nederland tot twee keer toe op achterstand werd gezet, eindigt in 2-2. Beide Nederlandse doelpunten kwamen op naam van Henk van Spaandonck. Het bleek de eerste, maar tevens ook gelijk laatste interland voor de Zwolse Heetjans te zijn.

Kwijtgeraakte spelers

Door het verplaatsen van de Centrale Werkplaats van de Nederlandse Spoorwegen naar Haarlem raakt P.E.C. enkele prominente spelers kwijt. Zo vertrekken keeper Jos de Bont (11 jaar eerste elftal), Huub Pallandt (11 jaar eerste elftal), Baaye de Groot (14 jaar eerste elftal), Jan Manni (11 jaar eerste elftal) en Frits Kuyer (7 jaar eerste elftal). Daarnaast vertrekt sterspeler Lulof Heetjans (eerste international van P.E.C.), wegens werkloosheid, naar Hengelo.

10-0

In 1941 heeft P.E.C. twee achtereenvolgende competitiewedstrijden Met 10-0 weten te winnen.

P.E.C. - K.H.C., uitslag 10-0 (9-3-1941). Doelpuntenmakers: Doorneweerdt (3 keer), Mulder (4 keer), Tausch (2 keer) en Kuyer.

P.E.C. - Orion, uitslag 10-0 (23-3-1941). Doelpuntenmakers: Doorneweerdt (4 keer), Mulder (2 keer), Tausch (2 keer), Maalstee en Veterman.

Zondags kostuum in doel

In de uitwedstrijd tegen Z.A.C. (uitslag 2-2) van 25 januari 1931 viel doelman De Bont geblesseerd uit. Dit leverde de volgende opvallende anekdote op: "Invaller Jansen verscheen onder de lat op gewone schoenen en in zondags costuum. Hij heeft echter wel twee keer een moeilijk schot op sublieme wijze gekeerd."

Treinleuzen

Naast het zingen van het verboden volkslied tijdens de kampioenswedstrijd tegen Vitesse, lieten de P.E.C.-leden nog meer vormen van verzet zien. Het was aan de vooravond van een atletiekontmoeting dat Radio Oranje de befaamde V-actie inzette. Uiteraard had menig lid hiernaar geluisterd en dit dus meegekregen. Als de atletiekafdeling de volgende zondagmorgen erop uittrok, meenden de leden te laten zien hoe P.E.C. er allemaal wel niet over dacht. Zo werd de trein, die de leden tot Zutphen moest brengen, al voor Deventer volgeschreven met leuzen. Uiteindelijk werden er, eigenlijk onbegrijpelijk, geen maatregelen genomen tegen de club.